Συμπεριφορές όπως πολύωρη ομιλία, ψιθύρισμα, μίμηση ήχων (π.χ. ο κακός λύκος στα παιδικά παραμύθια), καθάρισμα του λαιμού, ουρλιαχτά, δυνατό φτάρνισμα, κλάμα ή γέλιο είναι όλες συμπεριφορές που μπορεί να καταπονήσουν το φωνητικό μηχανισμό, αν αυτός δεν προστατεύεται με ανάλογες ισορροπιστικές τεχνικές φώνησης.
Κάθε μία από τις παραπάνω συμπεριφορές είναι πολύ πιθανότερο να είναι επιβλαβής και να συντελέσει στη δημιουργία οργανικής βλάβης όταν ο ομιλητής «δεν είναι καλά», αν συντρέχουν συναισθηματικές δυσκολίες, υπερκόπωση, θλίψη, πένθος, έλλειψη προσωπικού χρόνου, έντονες αλλαγές ζωής (διαζύγιο, συνταξιοδότηση, ανεργία, αλλαγή σπιτιού ή εργασίας, ορμονολογικές διαταραχές). Επίσης η κακή διατροφή, έλλειψη άθλησης, κατάθλιψη, διαπροσωπικές δυσκολίες και άγχος συμβάλουν στην καταπόνηση της φωνής και στη δημιουργία οργανικών προβλημάτων.
Ακόμα πιο σημαντικές θα είναι οι επιπτώσεις στη φωνή όταν ο ομιλητής έχει να ανταπεξέλθει σε αντίξοες περιβαλλοντικές συνθήκες όπως μεγάλο μέγεθος αίθουσας, την ποιότητα της ατμόσφαιρας (σκόνη, καπνός, αναθυμιάσεις σπρεϊ, χλώριου, χημικών), ανεπαρκή ηχητική κάλυψη, θορυβώδες περιβάλλον.
Η συμπεριφορά του συνομιλητή είναι επίσης σημαντικός παράγοντας στην κατάχρηση της φωνής. Για παράδειγμα, πολλοί εκπαιδευτικοί έχουν διαμορφώσει τέτοια σχέση με τους μαθητές ωστε οι μαθητές να μην αντιδρούν ή να μην υπακούν καν σε όσα λέει ο εκπαιδευτικός, αν αυτός δεν βάλει τις φωνές! Άλλοτε, οι εκπαιδευτικοί συνηθίζουν να χρησιμοποιούν μία αυστηρή ή απότομη φωνή προκειμένου να επιβληθούν. Με παρατεταμένη χρήση, τέτοια φωνή μπορεί να καταπονήσει τον φωνητικό μηχανισμό, όχι μόνο άμεσα αλλά και έμμεσα λόγω της ψυχοσυναισθηματικής επιβάρυνσης που συνοδεύει τον καθημερνό αγώνα να συνετίσεις ένα δύσκολο κοινό.
Όταν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα (π.χ. ξηρότητα λαιμού, απώλεια έντασης ή έκτασης, πόνος στη περιοχή του λαιμού, τσούξιμο) υπάρχει μία τάση για διάφορες «θεραπείες» με καραμέλες καταπραϋντικές, γαργάρες και πλήσεις ή αγωγή αντισταμινικών. Αυτές οι “λύσεις” συχνά δημιουργούν περισσότερη ξηρότητα και επιβαρύνεται ακόμα περισσότερο ο μηχανισμός της φωνής. Παρόμοια επιβάρυνση υφίσταται το σώμα όταν συνεχίζει κανείς στους καθημερινούς ρυθμούς ενώ είναι άρρωστος, κρυωμένος, συναχωμένος, με ασθματική κρίση η με κρίση ιγμoρίτιδας, λαμβάνοντας διάφορα “γιατροσόφια” και φάρμακα προκειμένου να ανταπεξέλθει στις εργασιακές και προσωπικές υποχρεώσεις. Πολλές δυσκολίες με τη φωνή δεν θα εμφανίζονταν καν αν μπορούσαμε να συνετιστούμε στο αίτημα του σώματος μας για ξεκούραση και χρόνο ανάρρωσης από κοινές παθήσεις όπως ένα απλό κρυολόγημα.
Βέβαια, οι ρυθμοί της ζωής μας και η επαγγελματική μας ολοκλήρωση συχνά δεν επιτρέπουν ξεκούραση. Επιπλέον η άδεια ανάρρωσης λόγω φωνητικών προβλημάτων συχνά θεωρείται πολυτέλεια. Συνεπώς, το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συνειδητοποιήσουμε τους παράγοντες που συμβάλουν στο πρόβλημα και να στοχεύσουμε σε λειτουργικές αλλάγές στον τρόπο ζωής.
Με άλλα λόγια, αποκατάσταση φωνής σημαίνει ουσιαστική και σε βάθος παρέμβαση, τόσο με ασκήσεις όσο και με την προσωπική εξέλιξη, τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής και των καθημερινών επιλογών.
Οι όζοι / κομβία των φωνητικών χορδών είναι ουσιαστικά αποτέλεσμα της παρατεταμένης μηχανικής καταπόνησης της φωνής. Η απόλυτη αφωνία συνήθως δεν είναι απαραίτητη, έστω και αν αποτελεί μερική λύση, και πιθανώς να συμβάλει αρνητικά σε άλλες συνοδές δυσκολίες, αφού το να μην μπορούμε να μιλήσουμε δημιουργεί προφανώς σημαντικές πρακτικές δυσκολίες! Συνίσταται στις ελάχιστες περιπτώσεις των ανθρώπων που αδυνατούν να βρουν το μέτρο. Το μέτρο στη χρήση της φωνής και η οικονομία της φωνής για ορισμένο, μικρό χρονικό διάστημα (για 3-10 ημέρες, συνολικός χρόνος ομιλίας έως 30 λεπτά/ 24ώρο) είναι ιδανική ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω καταπόνηση και να διευκολυνθεί η φυσική επούλωση των φωνητικών χορδών.
Είναι σημαντικό να πούμε πως οι όζοι των φωνητικών χορδών δεν αποτελούν πρόβλημα, από οργανικής ή ιατρικής άποψης. Οι όζοι / κομβία δεν είναι υπεύθυνοι για τη βραχνάδα της φωνής. Αντίθετως, η βραχνάδα και η παρατεταμένη ανισορροπία της φωνής είναι που δημιουργεί τους όζους. Οπότε, ακόμα και αν με μαγικό ραβδί κάναμε αμέσως τους όζους να εξαφανιστούν, η βραχνάδα και η κόπωση της φωνής δεν θα βελτιωνόταν.
Οι όζοι επουλώνονται και εξαφανίζονται μόνο με την ισορροπημένη, λειτουργική χρήση της φωνής. Η αποφυγή των συμπεριφορών που συνετέλεσαν στη δημιουργία τους σαφώς είναι απολύτως απαραίτητη, αλλά χωρίς την αλλαγή στον τρόπο (σε αντίθεση με την ποσότητα) χρήσης της φωνής, συχνά οι συνθήκες που οδήγησαν στην εμφάνιση των όζων επαναλαμβάνονται.
Η αλλαγή του τρόπο χρήσης της φωνής δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερόμαστε στη φωνή μας είναι απόλυτα συνυφασμένος με όλες τις υπόλοιπες κοινές, καθημερινές μας συνήθειες. Όλοι γνωρίζουμε πόσο δύσκολο είναι να αλλάξουμε οποιαδήποτε συνήθεια, πόσο μάλλον να αλλάξουμε τις φωνητικές μας συνήθειες, τις οποίες οι περισσότεροι δεν γνωρίζουμε καν. Ο φωνοθεραπευτής συνοδεύει και εκπαιδεύει τον καθένα με τεχνικές οι οποίες αντιστοιχούν στις συγκεκριμένες φωνητικές απαιτήσεις του κάθε ατόμου.
Με τις τεχνικές της ολοκληρωμένης προσέγγισης Integrated Voice Therapy διασφαλίζεται η άνετη, λειτουργική και ασφαλής φώνηση για κάθε φωνητική ανάγκη.
